اینترنت؛ ابزار موفقیت اردوغان
به گزارش واحد بین‌الملل سایبربان؛ اگرچه هنوز برای تحلیل دلایل شکست کودتای بخشی از نظامیان ترکیه علیه دولت اردوغان باید صبر کرد، اما ظاهراً استفاده سنجیده اردوغان و حامیانش از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در موفقیت آن‌ها تأثیرگذار بوده است.
به فاصله کوتاهی پس از انتشار خبر آغاز کودتای نظامیان در ترکیه و بسته شدن پل‌های مشهور استانبول، اخباری در مورد از دسترس خارج شدن شبکه‌های اجتماعی در این کشور منتشر شد؛ اما تنوع شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مخابراتی در این کشور و وابستگی بسیاری از آن‌ها به بخش خصوصی مانع از تکمیل برنامه قطع ارتباطات داخلی و خارجی این کشور شد و ارسال انبوه متن و عکس و فیلم در مورد کودتا در شبکه‌های اجتماعی نشانگر این امر بود. درنهایت علیرغم همه تلاش‌ها دسترسی به اینترنت در ترکیه کند شد، اما تنوع سرویس‌های موجود بلوکه کردن کل اینترنت را ناممکن کرد. همچنین گفته می‌شود مردم این کشور به‌طور گسترده‌ای خدمات جدید لایه ویدئوی فیس‌بوک برای پخش تصاویر زنده از این کشور استفاده کردند.
از سوی دیگر درحالی‌که شایعات فراوانی در مورد فرار اردوغان به خارج از این کشور به گوش می‌رسید و به علت آشفتگی ناشی از آغاز کودتا و تلاش برای تسخیر شبکه‌های تلویزیونی دولتی، مقامات ارشد دولتی راه ارتباطی مطمئنی با مردم نداشتند، شخص اردوغان در یک ابتکار عمل جالب و با استفاده از نرم‌افزار فیس تایم شرکت اپل ارتباط زنده ویدئویی با عوامل یک شبکه تلویزیونی در ترکیه برقرار کرد و درحالی‌که تصویر وی بر روی گوشی همراهی که در دست مجری تلویزیونی بود دیده می‌شد، از مردم خواست تا علیه کودتاگران به خیابان‌ها بریزند. این اقدام اولیه اردوغان نقش بسیار مهمی در تهییج طرفداران وی و خارج شدن آن‌ها از شوک اولیه وارد کرد و چه‌بسا اگر او نتوانسته بود در ساعات اولیه وقوع کودتا روشی برای ارتباط با انبوه طرفدارانش بیابد شرایط فعلی ترکیه بسیار متفاوت می‌بود.
نکته مهم دیگر، کثرت شبکه‌های رادیوتلویزیونی در ترکیه و وابستگی بسیاری از آن‌ها به بخش خصوصی این کشور است. با توجه به اینکه این کودتا توسط بخشی از ارتش ترکیه سازمان‌دهی شده و ظاهراً کودتاگران نفوذ اندکی در نیروی زمینی داشته‌اند تلاش آن‌ها برای از کار انداختن تمامی شبکه‌های تلویزیونی به نتیجه نرسید و نفوذ به شبکه دولتی تی آر تی ترکیه هم بعد از مدتی به علت حضور خیابانی طرفداران اردوغان ناکام ماند و آنان در برابر هجوم مردمی که از طریق شبکه‌های اجتماعی و پیام اینترنتی اردوغان از ماجرا مطلع شده بودند مجبور به عقب‌نشینی شدند. در این میان بلندگوهای مساجد هم به‌عنوان یک رسانه سنتی و قدیمی برای مطلع کردن اقشار مسن‌تر و سنتی‌تر جامعه ترکیه از وقوع کودتا توسط طرفداران اردوغان به کار گرفته شدند و مجموعه این ابزار بسیج مردمی مناسبی را به نفع اردوغان رقم زد.
حضور مردم در خیابان‌های ترکیه و انتشار تصاویر دراز کشیدن برخی مردم در برابر تانک‌ها و خلع سلاح برخی نظامیان کودتاچی در اینترنت و دست‌به‌دست شدن آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی ازنظر روانی به ضرر کودتاچیان تمام شد و افکار عمومی را به نفع اردوغان بسیج کرد. انتشار برخی اخبار در مورد خشونت نظامیان علیه مردم و کشتار آن‌ها نیز در این زمینه مؤثر بود.
درمجموع به نظر می‌رسد پیشبرد موفق کودتاهای نظامی در عصر تنوع رسانه‌ها و حکم‌فرمایی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به کاری دشوار مبدل شده است. شاید اگر 53 سال قبل و در جریان کودتای نظامی 28 مرداد علیه دولت دکتر مصدق همچنین تنوع رسانه‌ای در جهان وجود داشت و رادیو تنها رسانه موجود برای اطلاع‌رسانی سریع به مردم نبود، مصدق هم می‌توانست قبل از تسخیر خانه‌اش به دست اراذل‌واوباش حامی شاه سابق با ارتباط زنده ویدئویی اینترنتی مردم ایران را به حضور درصحنه و ایستادگی در برابر کودتاچیان دعوت کند.
